Το ροχαλητό είναι μια συνήθης διαταραχή του ύπνου που μπορεί να αφορά όλους μας ανεξάρτητα από την ηλικία, αν και συνήθως εμφανίζεται πιο συχνά στους άντρες και σε άτομα που είναι υπέρβαρα. Με την πάροδο της ηλικίας το ροχαλητό συνήθως επιδεινώνεται και στατιστικά το 45% των ενηλίκων κάποια στιγμή μπορεί να ροχαλίζουν ενώ το 25% θεωρείται ότι ροχαλίζουν μόνιμα.
Το ροχαλητό παράγεται από την παρεμπόδιση της φυσιολογικής ροής του αέρα από το στόμα και τη μύτη, όταν τα τοιχώματα του φάρυγγα δονούνται επαναλαμβανόμενα κατά τη διάρκεια της αναπνοής με αποτέλεσμα της δημιουργία χαρακτηριστικού θορύβου ή θορύβων.
Αιτίες που εμποδίζουν τη ροή του αέρα μπορεί να είναι η μερική απόφραξη της ρινικής κοιλότητας (μύτης), όπως συμβαίνει σε άτομα που έχουν σκολίωση στο ρινικό διάφραγμα, υπερτροφία στις κάτω ρινικές κόγχες ή ρινικούς πολύποδες με αποτέλεσμα να απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για την εισπνοή αέρα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο εισπνεόμενος αέρας περνά τότε με μεγαλύτερη ταχύτητα το οποίο όμως αναγκάζει τα μαλακά (εύπλαστα) τοιχώματα του φάρυγγα και του λάρυγγα – που έχουν χάσει και μέρος από τον μυϊκό τους τόνο λόγω του ύπνου- να δονούνται, και να προκαλούν το ροχαλητό. Κάποιοι μπορεί να ροχαλίζουν μόνο όταν είναι κρυωμένοι ή σε περιόδους που εμφανίζουν αλλεργική ρινίτιδα, καθώς τότε η μύτη εμφανίζει συμφόρηση (είναι μπουκωμένη).
Ροχαλητό εμφανίζουν επίσης ασθενείς με υπερτροφία (μεγάλο μέγεθος) στις αμυγδαλές ή στη σταφυλή (το «καμπανάκι» που υπάρχει στο πίσω μέρος του στόματος) και εκείνοι που εμφανίζουν υπερτροφία στη μαλθακή υπερώα (στον ιστό που κρέμεται σαν κουρτίνα στο πίσω μέρος του στόματος). Όταν οι ασθενείς κοιμηθούν, οι ιστοί αυτοί χαλαρώνουν, πέφτουν προς τα πίσω αποφράσσοντας τον αγωγό του αέρα, και χτυπώντας μεταξύ τους προκαλούν το ροχαλητό.
Ενώ το ροχαλητό συνήθως δημιουργεί προβλήματα μόνο σε όποιον κοιμάται μαζί μας ή κοντά μας, το Σύνδρομο της Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας (Σ.Α.Υ.Α. – άπνοιες) μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Το ίδιο συμβαίνει σε υπέρβαρους ασθενείς που έχουν και παχύ λαιμό, αλλά και στα μικρά παιδάκια λόγω της υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) και της υπερτροφίας των αμυγδαλών.
Οι ασθενείς που πάσχουν από άπνοιες μπορεί να εμφανίζουν διακοπή της αναπνοής τους στη διάρκεια του ύπνου για 10 δευτερόλεπτα ή και περισσότερο, το οποίο οφείλεται στην απόφραξη της αναπνευστικής οδού και αυτά τα επεισόδια να συμβαίνουν πολλές φορές κάθε φορά που κοιμούνται. Επίσης μπορεί να ξυπνάνε πολλές φορές στη διάρκεια του ύπνου τους (ακόμα και χωρίς να το καταλαβαίνουν) με αποτέλεσμα ο ύπνος τους να μην είναι φυσιολογικός και ξεκούραστος και τελικά να νιώθουν υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας. Στα παιδιά, ακόμα και 5 ή 6 δευτερόλεπτα διακοπής της αναπνοής θεωρούνται ως άπνοια και μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα.
Στην διάρκεια των απνοιών μειώνεται το ποσοστό του οξυγόνου στο αίμα με αποτέλεσμα η καρδιά να αναγκάζεται να χτυπά πιο γρήγορα (ταχυκαρδία) και η πίεση του αίματος να αυξάνεται (υπέρταση) για να καλύψει το έλλειμμα στις ανάγκες αιμάτωσης. Αν τα επεισόδια συνεχίζονται για μήνες ή και χρόνια είναι δυνατόν να οδηγήσουν ακόμα και σε καρδιακή ανεπάρκεια. Επίσης αυξάνεται και το φορτίο της αναπνοής λόγω των αυξημένων αντιστάσεων κατά την εισπνοή του αέρα με αποτέλεσμα και οι πνεύμονες να επιβαρύνονται παραπάνω.
Πρακτικές συμβουλές για ασθενείς που ροχαλίζουν:
- Προσπαθήστε να χάσετε βάρος.
- Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά και τα βαριά (λιπαρά) γεύματα για τουλάχιστον 4 ώρες πριν πάτε για ύπνο.
- Προσπαθήστε να κοιμηθείτε στο πλάι και όχι ανάσκελα.
- Ανασηκώστε το στρώμα στην πλευρά του κρεβατιού που κοιμάστε κατά περίπου 10 ή χρησιμοποιήστε ένα ή και δύο μαξιλάρια (αν δεν σας επιβαρύνον στον αυχένα).
- Αλλάξτε τις διατροφικές σας συνήθειες και προτιμήστε ένα ελαφρύ γεύμα (γιαούρτι ή φρούτα) πριν τον ύπνο.
- Αλλάξτε τις συνήθειες του ύπνου σας, προσπαθώντας να κοιμάστε κάθε βράδυ την ίδια ώρα.